Deze werkgroep zal zich richten op versterking van het repertoire aan sociale interventies rond ondermijnende drugscriminaliteit in Nederland.
Is voor de zware jongens uit het drugsmilieu (lange) gevangenisstraf een onvermijdelijk antwoord, dat geldt niet of in veel mindere mate voor de grote groep ‘meelopers’, die in zekere zin de sociale kern van het vraagstuk van de ondermijnende drugscriminaliteit vormt. Wat zijn voor hen acceptabele en werkzame repertoires, die hen uit de criminele drugswereld kunnen trekken en hun perspectief op een regulier bestaan kunnen vergroten? Welke combinatie van grenzen stellen (repressie) en perspectief bieden (helpen) zou werkzaam kunnen zijn?
Toelichting
Meer en meer is de afgelopen jaren duidelijk geworden dat Nederland een groot probleem heeft met een omvangrijke wereld van drugsmisdaad. Het primaire probleem zit niet in het drugsgebruik, maar vooral in de enorme hoeveelheden geld die met productie en handel van verdovende middelen gepaard gaan. Er is sprake van een miljarden industrie, die een grote aantrekkingskracht uitoefent op zware en ‘uitgeharde’ criminelen, maar ook op een omvangrijk contingent van meelopers. Zij lopen mee in de marge van de drugswereld, verrichten daar hun hand- en spandiensten en strijken sommen geld op die in het licht van de totale verdiensten in de drugswereld wellicht niet imponerend zijn, maar voor henzelf buitengewoon interessant en aantrekkelijk. Het is voor hen een relatief gemakkelijke route naar geld en status, zaken die voor hen op een ‘normale’ manier doorgaans niet gemakkelijk te verkrijgen zijn. Vermoedelijk gaat het hier om duizenden, met name jonge mensen in Nederland.
De grote vraag of is voor de grote groep meelopers een eigenstandige aanpak te ontwikkelen is. Natuurlijk bestaat er in Nederland al een lange traditie van alternatieve straffen, maar de vraag is of die geschikt zijn voor het hier benoemde vraagstuk. Zoals een teamchef in een verkennend gesprek laatst verzuchtte: ‘Ik heb in mijn gebied 70 mensen die hun geld in de drugswereld verdienen. Een paar daarvan – drie of vier – behoren tot de top van de drugswereld. Die kan ik achter slot en grendel proberen te krijgen. Maar wat moet ik in hemelsnaam met de rest doen?’
Maatschappelijke effectieve rechtspraak
Binnen de rechtspraak loopt al enige tijd het programma ‘Maatschappelijk effectieve rechtspraak’. Dat programma lijkt zich vooral te richten op alternatieve strafafdoening in de civielrechtelijke sfeer. In deze thema groep zal vooral worden gekeken naar alternatieve (en effectieve) strafafdoening in de strafrechtelijke sfeer. Te denken valt dan aan juridisch-strafrechtelijke interventies (zoals straf of voorwaardelijk sepot onder voorwaarden van sociale aanwijzingen, taak- en leerstraffen ten behoeve van de community, dader-slachtoffer bemiddeling), aan juridisch-sociale interventies (zoals schuldenregeling, bemiddeling en met andere partijen afgestemde vormen van kinderbescherming, reclassering) of aanwezigheid en zichtbaarheid van de justitiële functie in wijken: rechtspraak in de wijk zorgt ervoor dat zaken in verschillende juridische domeinen zo veel mogelijk in samenhang worden behandeld (met community-courts of buurtrechtbanken, waarmee in Rotterdam en Eindhoven wordt geëxperimenteerd).
Samenstelling
De werkgroep is samengesteld uit mensen die ervaring met het onderwerp hebben, maar op persoonlijke titel deelnemen.
Johan Bac, directeur reclassering Nederland
Henk Ferwerda, directeur Bureau Beke
Jan Hamming, burgemeester Zaanstad
Bart Nitrauw, officier van Justitie Utrecht
Suzan Verberk, specialist probleemoplossend strafrecht
