Verantwoordelijkheid voor veiligheid op en rond het spoor

08 april 2015

Tijdens het afgelopen Paasweekend werden opnieuw NS-medewerkers slachtoffer van geweld. Een treinconducteur kreeg tussen Tilburg en Oisterwijk een mes op zijn keel gezet, toen hij een passagier om zijn vervoersbewijs vroeg. Een andere conducteur werd na een worsteling in de trein van Utrecht naar Amsterdam op het perron door vier jongens geslagen en geschopt. Vorige maand kreeg een NS’er op Utrecht Centraal een vuistslag op zijn kaak van een agressieve passagier en werd een conductrice zwaar mishandeld in de trein van Schiphol naar Hoofddorp.

Iedereen is het erover eens dat er iets moet gebeuren. Naar aanleiding van het incident in Hoofddorp vorige maand hebben de overheid en de NS besloten tot extra maatregelen om de agressie op stations en in treinen tegen te gaan. Op de twintig grootste stations komt een ‘stationsagent’, de toegangspoortjes op NS-stations worden vervroegd gesloten en er komt meer cameratoezicht op de stations.

Na de incidenten van dit weekend wordt ook gesproken over de maatregel om treinconducteurs te voorzien van pepperspray en wapenstok. De Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV), onder voorzitterschap van prof. mr. Pieter van Vollenhoven, vindt dit geen goede ontwikkeling. De aanpak van de agressie in de trein is een gedeelde verantwoordelijkheid van politie, Openbaar Vervoer (OV)  en reizigers. Het geven van wapens aan de conducteurs betekent – na het verdwijnen van de Spoorwegpolitie – een verdere ongewenste terugtrekking van de politie.

Gelet op de rol van het OV voor de samenleving, waarbij de overheid essentieel is met betrekking tot de vaststelling van trajecten, frequenties en tarieven, ziet de SMV de politie als de hoofdrolspeler met betrekking tot de handhaving van de openbare orde en veiligheid. Het OV per trein of per bus is immers een publieke zaak in ons land. De hoofdrol van de politie komt ook tot uiting in het toezicht dat de politie dient uit te oefenen op conducteurs als bijzonder opsporingsambtenaren. Dit toezicht door de politie vindt niet of nauwelijks plaats.

Naast de genoemde maatregelen gaan er nu ook stemmen op om de reizigers meer bij de incidenten te betrekken. De SMV heeft onderzoek gedaan naar de inzet van burgers – ‘Burgermoed’ –  bij sociale onveiligheid in het Openbaar Vervoer.

Op basis van dit onderzoek kan worden geconcludeerd dat het redelijk én mogelijk is dat burgers iets bijdragen. Burgers hebben immers – naast de overheid en de OV bedrijven – ook een eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid. Pilots met OV-personeel én met reizigers hebben laten zien dat reizigers, afhankelijk van de situatie, ook echt iets kunnen bijdragen als zij geleerd hebben hoe. Het OV personeel krijgt natuurlijk al anti-agressie trainingen, maar moet ook leren om de hulp van reizigers in te roepen.

Klik hier voor het onderzoeksrapport ‘Burgermoed als oplossing voor onveiligheid in het openbaar vervoer?’

Het onderzoek naar Burgermoed bij agressie in het OV is mede mogelijk gemaakt door subsidie van het vfonds.

8 reacties op “Verantwoordelijkheid voor veiligheid op en rond het spoor

  1. Ik wil graag mijn steun uitspreken voor het in de media gebrachte voorstel om omstanders/passagiers actiever om hulp te vragen in geval van nood. Ik denk dat men als eerste er voor moet zorgen dat conducteurs weer met z’n tweeen zijn bij controles, maar mocht dat (nog) niet zo zijn, of mocht het niet voldoende zijn, dan is gericht hulp vragen een goede oplossing.
    Ik denk dat veel mensen wel willen helpen, maar dat de plotseling optredende noodsituatie verlamd. Een concrete hulpvraag kan die verlamming/twijfel doorbreken.
    Voorafgaand daaraan zal goede informatie en eventueel training nodig zijn om escalaties te voorkomen.

  2. Sporen jullie wel? De NS en Overheid besparen als idioten en wij mogen dat mede helpen oplossen?
    Met dit “advies” komt er een geheel omgekeerde wereld!! De NS en de Overheid moeten haar verantwoordelijkheid nemen en meer NS Personeel invoeren (minimaal 2 per trein) en ook de Spoorweg Politie weer terug.
    Nogmaals, dit is de schoenen van de burgers schuiven is TE belachelijk voor woorden! En dat dan ook nog “burgermoed” durven noemen is te dol voor woorden!

    • Ook twee conducteurs kunnen in de problemen raken, als het om een groep raddraaiers gaat. Maar blijf vooral lekker zitten hoor, als ze in elkaar getrapt worden. Ik benader wel een andere medereiziger om daar iets aan te doen. Fijne reis verder!

  3. Ik vind dat de NS de hand in eigen boezem moet steken ,geweld is nooit goed te praten ,maar na elke keer weer de vervoerstarieven te verhogen en de service te verminderen was het vragen om moeilijkheden.
    Doordat een conducteur onzichtbaar is gemaakt in de treinen is deze ook geen onderdeel van de af te leggen reis van de reiziger.
    Ik denk dat wanneer de conducteur weer actief is voor de reiziger ,behulpzaam en er vragen gesteld kunnen worden er vanzelf weer meer respect ontstaat voor diezelfde conducteur en er meer kans ontstaat dat er bij incidenten hulp geboden wordt door passagiers.
    Nu is er denk ik een situatie ontstaan van berusting met de onderliggende gedachte dat de conducteur is er ook niet voor mij dus waarom moet ik er voor hem/haar zijn.

  4. Hoe komt het toch dat er weer aan symptoombestrijding wordt gedaan i.p.v. de oorzaak bij de bron aanpakken. Wat is er de reden van dat men zich zo agressief gedraagt? Kan van alles zijn, maar hoort volgens mij in beginsel thuis in het rijtje van normale normen en waarden die je als het goed is mee krijgt met de opvoeding. Dus.. taak van opvoeders en opleiders (scholen dus) om de mensen te leren wat respect is. Voor een andere persoon, voor de mening van een ander en voor de natuur in het algemeen.
    En in dit geval: voor de functie die iemand uitoefent. Dat je er niet blij mee bent als je een bekeuring krijgt als je zwart rijdt (of nog simpeler: als er om het vervoersbewijs wordt gevraagd) ligt niet aan de controleur maar aan jezelf. Als je er voor kiest om zwart te rijden en je krijgt controle, dan heb je die boete aan jezelf te danken en is het volkomen onlogisch om agressief te worden naar degene die de boete uitschrijft.
    In mijn ogen is het overigens geen “taak” van de overige reizigers om het personeel te beschermen. Waarmee ik niet wil zeggen dat de overige reizigers zich er niet mee zouden moeten/mogen bemoeien. Maar dan wel op de helpende manier en niet, zoals regelmatig voorkomt, op de sensatie beluste manier.
    Dus ook nog een taak voor de media. Klop het eens niet allemaal zo op en doe zelf ook eens wat minder sensatie belust en zorg er in ieder geval voor dat wat je schrijft juist is. Is nu vaak berust op aannames of een kopietje van wat de ander schrijft. Want stel je toch eens voor dat je te laat bent!
    Tijd voor een algehele hervorming vanaf de basis en niet, zoals nu meestal, een oplossing bedenken op de vorige oplossing omdat die niet werkt. Allemaal lapmiddelen.
    De ellende is ooit begonnen met een “gedoogbeleid” en mededelingen zoals “voetbal is oorlog”. Als er dan “oorlog” komt heeft men blijkbaar niet in de gaten dat dit door deze mededelingen zelf is afgeroepen. Het is een soort gewenning: geweld is gewoon geworden en stoer en “yeah, sentatie, kom ik ook in beeld”, dat soort flauwekul.
    Daarom: begin bji het begin en leer de mensen weer wat respect is.

  5. Er is een protocol geformuleerd waarbij de conducteur één specifieke reiziger aanwijst. Maar wat nou als de coupé verder leeg is?

    – Voorzie het personeel van een digitale noodknop.
    – Ontwikkel een app die welwillende reizigers kunnen installeren
    – Stuur een notificatie naar die reizigers met die app die bij die treinreis / op dat perron aanwezig zijn: “In de voorste coupé (treinstelnummer 2435) voelt een conducteur zich bedreigd. Kunt u met enkele andere medereizigers poolshoogte gaan nemen?”

    Overigens kun je die ‘cursus van een half uur’ ook prima in app-vorm / op Youtube aanbieden.

  6. Wetenschappelijk een goed stuk, maar voor de praktijk onhanteerbaar. Wanneer een burger een conducteur te hulp wil schieten, heeft hij hier niets aan. Hij met ervan op aan kunnen, dat zijn burgermoed hem strafrechtelijk of civielrechtelijk nooit zal opbreken. Wat moet gebeuren, is een door een gezaghebbende instantie of persoon ondubbelzinnig uitgesproken mededeling, dat iedereen die een conducteur te hulp schiet, kan rekenen op steun van de overheid. Meer in het bijzonder: gevrijwaard worden van strafvervolging, niet aansprakelijk gesteld worden voor letsel en/of schade die aan de belager wordt toegebracht en het door de overheid vergoed krijgen van kosten voor letsel en/of schade die hij zelf oploopt. Dat zoiets juridisch van tevoren moet worden afgekaart, is mij duidelijk.
    Op zijn Rotterdams gezegd: “niet lullen maar poetsen”.
    L. Stout
    Oud-commissaris van politie in Rotterdam

  7. De conducteur, werkt voor zijn inkomsten.Dat is zijn/haar baan.
    Deze mensen moeten met een goed gevoel naar hun werk kunnen gaan. Als er omstandigheden plaatsvinden, een storing,zelfdoding, dan vragen ze conducteur om informatie,

    Maak het maar eens mee , bij je bedrijf, dit voel je levenslang. Door deze situaties moet je al met twee personeelsleden ,om te controleren. Passagiers in de trein, kunnen hooguit om de conducteur te helpen
    112 bellen. Voor sommige is het misschien niet mogelijk, om de reiskosten te betalen. en ze toch op een locatie moeten zijn, zoals een afspraak bij een ziekenhuis, of dat het maken heeft om werk te zoeken

    Niet iedereen reis met het openbaar vervoer, nu is alleen een pasje als vervoersmiddel, Mensen die misschien maar 1 keer reizen,, wordt het anders. Ook wat er eerdere mails stond, respect hebben voor elkaar, Als iedereen zwart rijdt en er van profiteert, wordt het steeds duurder, alles moet betaald worden. ook bij NS, De consument betaalt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *