Aangifte, het visitekaartje van de politie
Een goede verhouding met de bevolking is al jaren een thema waaraan de politie veel aandacht besteedt. Bekend is dat het eerste directe contact van de burger met de politie veelal bepalend is voor het beoordelen van de professionaliteit van de politie en het verdere contact. Een onderwerp dat in dit verband van groot belang is, is de aangifte. Bij aangiftes krijgt de burger immers direct met de politie te maken. Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie heeft aangifte wel het visitekaartje van de politie genoemd. Maar hoe ziet dat visitekaartje eruit?
Al heel lang is er sprake van een relatief grote ontevredenheid bij burgers (en winkeliers) die als slachtoffer van een delict aangifte doen bij de politie. Die ontevredenheid bij de burgers spitst zich toe op het niet in behandeling nemen van hun aangifte en vooral op het niet duidelijk communiceren daarover.
In Nederland doet ruim 1 miljoen (1,2 miljoen) mensen per jaar aangifte bij de politie. Dat komt neer op zo’n 3.000 aangiftes per dag. Slechts 9% daarvan komt bij de rechter. De politie beschikt over te weinig mankracht om dagelijks 3.000 aangiftes te behandelen. Dit wordt echter niet aan de burger gecommuniceerd. Veel gehoorde klacht is dan ook dat de politie niets van zich laat horen, na een aangifte. Terwijl de burger in de veronderstelling verkeert dat zijn of haar aangifte in behandeling is, gebeurt er niets mee. Mensen die niets meer horen van de politie, zijn soms bozer op de politie dan op de daders.
Terwijl de politie het niet aankan, blijft de politiek mensen oproepen om toch vooral aangifte te doen. Er zijn wel enkele verbeteringen in het aangifteproces aangebracht. Verbeteringen in de terugkoppeling van de resultaten van de politieactiviteiten naar aanleiding van een aangifte hebben in sommige gevallen wel een positief effect gehad. Pogingen om het doen van aangifte gemakkelijker te maken door Internetaangifte, hebben in dit opzicht niet het gewenste gevolg gehad, omdat die aangiftes voor de politie vaak onbruikbaar zijn. Al met al blijft de ontevredenheid in algemene zin groot.
De politie zelf is zich er goed van bewust dat de afhandeling van aangiftes en vooral de communicatie daarover verre van goed verlopen. In het kader van een onderzoek van Motivaction (2013), in opdracht van de Stichting Maatschappij en Veiligheid, is de volgende stelling voorgelegd aan burgers en aan politiemedewerkers: “De politie informeert burgers goed wat er naar aanleiding van een aangifte of melding is gebeurd.” Slechts 19% van de politiemedewerkers was het (zeer) eens met deze stelling, tegenover 22% van de burgers. Daarmee was dit de enige stelling waarbij de politie zichzelf lager beoordeelde dan de burgers. De verwachting van de politiemedewerkers over het percentage burgers dat het eens is met de stelling was echter nog lager, namelijk 11%. Met andere woorden, de politie kan zich blijkbaar zelf niet voorstellen dat de burgers tevreden zijn over de communicatie naar aanleiding van een aangifte.
Gelet op het grote belang van een goede vertrouwensband tussen politie en bevolking en een goede beoordeling van de professionaliteit van de politie door de bevolking, wil de Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV) meedenken over de vraag hoe de tevredenheid kan worden verbeterd. In dat verband stelt de stichting voor om vrijwilligers (gepensioneerde dienders) in te schakelen die burgers steunen in het doen van (ook digitale) aangifte en tevens de bereikbaarheid van de politie voor het doen van aangifte vergroten. Het voorstel behelst dat eerst binnen een politie-eenheid een pilot wordt gestart. Indien de pilot succesvol is, kan de nationale politie overwegen de werkwijze landelijk in te voeren.
De eerste reacties vanuit de politie op het voorstel van de SMV zijn positief. De SMV zal het plan ook met de Landelijke Organisatie van Politievrijwilligers (LOPV) afstemmen.
Bent u geïnteresseerd in het voorstel of hebt u vragen, wij horen het graag!
Bronnen: NCRV “Altijd Wat Monitor” enquête, samen met Detailhandel Nederland (maart 2014); Motivaction onderzoek in opdracht van SMV (2013 )
