Bij (ernstige) gebeurtenissen worden door de samenleving altijd dezelfde twee vragen gesteld: “Wat is er precies gebeurd?” en “Wie zijn daarvoor verantwoordelijk en/of schuldig?”
Voor de beantwoording van de schuldvraag kennen wij het strafrechtelijk onderzoek en voor het achterhalen wat er precies is gebeurd het onafhankelijk onderzoek.
De strafrechtelijke onderzoeken kennen hun eigen wettelijke voorschriften en spelregels, maar bij de onafhankelijke onderzoeken – uitgezonderd de onderzoeken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (sinds 2005) – is daarvan geen sprake.
In de notitie ‘Lering trekken uit gebeurtenissen’ stelt de Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV) voor dat er eenheid van functioneren moet komen met betrekking tot álle onafhankelijke onderzoeken in ons land. Dat zou via een Kaderwet Onafhankelijk Onderzoek kunnen worden bewerkstelligd.
Om lering te kunnen trekken moet men vrij-uit kunnen spreken. Dat staat op gespannen voet met het bestaande zwijgrecht in het strafrecht. Niemand is in het strafrecht verplicht om zelf bij te dragen aan zijn of haar veroordeling. Alleen een wettelijke regeling kan bewerkstelligen dat het vrij-uit spreken in het onafhankelijk onderzoek zich niet tegen je kan keren.
Download hier onze volledige notitie.
