Op verzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (programma Bestuur en Veiligheid) heeft de SMV zich verdiept in burgerinitiatieven van migrantengroepen, gericht op het verminderen van criminaliteit en overlast en op het versterken van sociale samenhang binnen de Nederlandse samenleving.
De notitie ‘Burgerinitiatieven om criminaliteit en overlast tegen te gaan’ bevat:
- een inventarisatie van burgerinitiatieven binnen met name Turkse en Marokkaanse gemeenschappen;
- een literatuurstudie naar burgerparticipatie in sociale veiligheid met bijzondere aandacht voor de inbreng van migrantengroepen daarin; en
- een verdiepingsslag aan de hand van interviews met experts.
Met name is gekeken naar de achtergronden en positie van initiatiefnemers; aanleidingen voor burgerprojecten; en succesfactoren en valkuilen voor wat de (lokale) overheid wel en niet moet doen om projecten aan te moedigen en te ondersteunen.
Conclusies
Geconcludeerd wordt dat de burgerinitiatieven sterk steunen op individuen: gedreven ‘doeners’ met een visie over hoe problematieken in een buurt op te lossen, een groot sociaal netwerk, een lange adem, vertrouwen binnen de eigen achterban en een flinke dosis realiteitszin.
Vaak ligt de intrinsieke motivatie niet bij veiligheid, maar meer bij zorgdragen voor de gemeenschap, meestal kwetsbare jongeren; niet zelden vanuit levensbeschouwelijke drijfveren.
Ook wordt duidelijk dat deze projecten niet altijd even goed door ambtenaren worden begrepen. Ambtenaren en ook onderzoekers hebben de neiging om de nadruk te veel op bescherming tegen onveiligheid (criminaliteit en overlast) te leggen, terwijl de initiatiefnemers meestal redeneren vanuit bescherming door de gemeenschap, vanuit onderlinge zorg en vertrouwen.
Een one-size-fits-all-beleid ten aanzien van de burgerinitiatieven in het veiligheidsdomein volstaat niet. De ambtenaren moeten proberen zich flexibel op te stellen, alternatieve aanpakken proberen en burgers door de bureaucratie heen loodsen. Zij moeten als het ware meer in de huid kruipen van initiatiefnemers en proberen hun drijfveren en bedoelingen te begrijpen. Daarbij hebben professionals vanuit de gemeente, politie en andere overheidsinstanties, binnen de grenzen van de wet, ruime discretionaire bevoegdheden nodig om casus-specifiek beleid te kunnen voeren. Eén van te voren opgesteld beleidskader voor alle initiatieven werkt niet.
De gehele notitie is hier te downloaden.
