Al jarenlang wordt er in ons land gediscussieerd over het wel of niet toestaan van particuliere beveiligers om Nederlandse koopvaardijschepen te beschermen tegen piraterij. Recentelijk heeft een meerderheid van de Tweede Kamer een initiatief wetsvoorstel gesteund waarin de inzet van gewapende particuliere maritieme beveiligers aan boord van Nederlandse koopvaardijschepen wordt toegestaan.[1]
Naar de overtuiging van de Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV), onder voorzitterschap van prof. mr. Pieter van Vollenhoven, zijn de verantwoordelijkheden in dit wetsontwerp niet helder beschreven. Daarom heeft de SMV een brief gestuurd naar de leden van de Eerste Kamer waarin zij haar argumenten beschrijft die een heroverweging van dit wetsvoorstel zouden rechtvaardigen.
Tot op heden was het de taak van de minister van Defensie om een transport op zee van militaire bescherming te voorzien. Echter, gelet op een aantal omstandigheden kan door dit ministerie onvoldoende aan de beschermingswensen worden voldaan. Om deze reden wordt thans – ook naar onze mening terecht – een beroep gedaan op de mogelijke inzet van particuliere maritieme beveiligers. Echter, naar het oordeel van de SMV is het uitermate bevreemdend om de inzet van particuliere maritieme beveiligers niet onder de verantwoordelijkheid van de minister van Defensie te laten verlopen. Men spreekt hier immers over een situatie waarin anders ook militairen hadden kunnen worden ingezet. Het lijkt daarom de aangewezen weg om de minister van Defensie te laten bepalen of militairen of particuliere maritieme beveiligers worden ingezet om over de veiligheid van het schip te waken. Gelet op de bestaande ervaringen op dit gebied, opgedaan bij het ministerie van Defensie, is het merkwaardig om nu de minister van Justitie en Veiligheid hierbij te gaan betrekken.
De SMV zou – juist gelet op de eigen opgedane ervaringen bij Defensie op dit gebied – ook willen adviseren dat Defensie de particuliere bedrijven hiervoor certificeert. In onze ogen zou er eigenlijk geen verschil moeten zijn of er militairen of een gecertificeerd beveiligingsbedrijf voor deze activiteiten worden ingezet. Dit geldt ook voor de verhouding tussen de teamleider van de beveiligers en de kapitein van het schip. De kapitein moet verantwoordelijk zijn voor de navigatie en de beveiligers voor de veiligheid van de opvarenden en goederen aan boord van het schip en het schip zelf.
De militairen leggen hun verantwoording af bij het ministerie van Defensie. Zo vindt de SMV dat ook de particuliere maritieme beveiligers hun verantwoording over hun doen en laten moeten afleggen bij het ministerie van Defensie alsook bij hun werkgever. Eén departement moet verantwoordelijk zijn ook voor het reilen en zeilen, qua veiligheid, op de wereldzeeën. Bovendien beschikt dit departement over unieke internationale militaire informatie op dit gebied.
Kortom, juist voor de duidelijkheid met betrekking tot de verantwoordelijkheden en de inschakeling van derden bij het gebruik van geweld, zou de SMV willen bepleiten om één departement, het departement van Defensie, met deze materie te belasten.
[1] Het voorstel van wet houdende regels voor de inzet van gewapende particuliere maritieme beveiligers aan boord van Nederlandse koopvaardijschepen (Wet ter Bescherming Koopvaardij, nr. 34 558) is op 13 maart 2018 aangenomen door de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel moet nog worden behandeld in de Eerste Kamer.
