Column prof. dr. A.B. Hoogenboom
Politie is informatiewerk. De architect van de moderne politie, de Franse minister van Politie onder Napoleon Joseph Fouche, zegt tegen ‘Nappie’: ‘Sire, als er op dit moment ergens in Parijs vier mensen samenscholen, dan werkt een van hen voor mij. En, u krijgt zijn rapport morgen’. Het woord surveillance komt van het Franse ‘surveiller’: toezien, bekijken of nalopen.
De slogan ‘kennen en gekend worden’ zit diep in de taal van de politie. Kennen zit in de romantiek van de wijkagent die spreekt met bewoners, de middenstand en buurtcomités. Weten wat er in de buurt speelt om daarop te handelen. Nu al, en (over)morgen nog veel meer, verandert dit ‘kennen en gekend worden’ volledig door de techniek.
De film Robocop van Paul Verhoeven gaf ons een glimp van de toekomst. Buzz words deze dagen zijn predictive policing, video- en internetsurveillance, datamining, artificial intelligence en robotics. De grens tussen de diender en de machine is aan het verdwijnen. Drones filmen grootschalige evenementen. Meldkamers van de brandweer, de ambulancediensten, particuliere beveiligingsbedrijven en de politie worden geïntegreerd. Sensoren die beeld, geluid en radioactiviteit monitoren worden op grote schaal ingevoerd. De politie werkt (inter)nationaal samen met kennisinstituten en het bedrijfsleven om ‘kennen en gekend worden’ langs technologische wegen opnieuw in te richten.
Alles waar politie voor staat wordt anders. Via internet wordt aangifte gedaan. Via apps kunnen we onregelmatigheden melden. En ook via de telefoon van Meld Misdaad Anoniem. De zichtbare vertrouwenwekkende Bromsnor maakt plaats voor Robocop. Nu al worden uw 112-meldingen verrijkt met social media analyses. Dienders krijgen van de Real Time Intelligence Centers achtergrond informatie mee over locaties, aanwezige mensen en gebeurtenissen. Business intelligence (open bronnen) worden geïntegreerd in traditionele politie- en veiligheidsdatabanken.
De afgelopen weken heeft Marc Goodman, auteur van Future Crimes, spreekbeurten gehouden in Nederland. Hij beschrijft de nieuwe werkelijkheid van digitale misdaad en digitale monitoring. Alles wat de politie in de fysieke wereld doet wordt gedigitaliseerd. Infiltratie gaat via cookies, digitale informanten, en monitoring van websites. Verhoren via Skype. Computers met rechterlijke uitspraken voorspellen nu al vrij nauwkeurig vonnissen. Verdwijnt de rechter?
Afgelopen maand is de bedenker van de deepweb site Silkroad veroordeeld in de VS. Via Silkroad werden drugs en wapens aangeboden. Er zijn tientallen van dergelijke websites. Tijdens grootschalige evenementen als Koningsdag, Sail en demonstraties worden locatiegegevens van honderdduizenden telefoons gemonitord om te zien hoe verplaatsingen zich voltrekken. Robocop verdringt de wijkagent.
Op de Politieacademie organiseerde ik onlangs het 1e Politiedebat. Het thema was innovatie. Maarten de Rijke, hoogleraar aan de UvA die werkt op het snijvlak van mens en machine, vertelt in een voorgesprek over een trendbreuk. ‘Tot voor kort klopten wij als wetenschappers aan bij de politie om met haar data onderzoek te doen. Dit is veranderd. Nu bieden wij informatie aan om de context van incidenten te verrijken’. Politie-informatie is immers beperkt: men kijkt in de zij- en achteruitkijkspiegels (wat in het verleden is gedaan) om grip te krijgen op het heden. Per definitie is dit beperkt.
Ik ben als adviseur betrokken bij een project Transformation of Public Safety, in de Canadese provincie Saskatchewan. Hier worden databestanden van de sociale dienst, het onderwijs, de gezondheidszorg en politie en Justitie gekoppeld. Niet om de repressie – en de Orwelliaanse Staat – te vervolmaken, maar om vroegtijdig te signaleren. En, om maatgericht diensten in positie te brengen om preventief te handelen.
Mijn punt hier is dat de taal waarmee wij politie bespreken volledig achterhaald is. Niet alleen digitaliseert de publieke politie in rap tempo, maar ook wordt zij onderdeel van wat nu modieus big data, artificial intelligence en cloud computing noemen. Wat dit precies betekent voor politie is ongewis. Maar dat andere vragen moeten worden gesteld aan wat politie is, staat voor mij als een paal boven water. Is de Nationale Politie in staat om ‘Robocop’ te agenderen en met partners en kennisinstituten samen te werken om innovaties vorm te geven?
Innovatie is veel meer dan toys for the boy’s&girls en vereist ook sociale innovatie: andere werving en selectie. Andere opleidingen. Kortom, een vruchtbaar klimaat om uit de oude wereld te stappen. Zijn de randvoorwaarden hiervoor in place? En, last but not least: de Nationale Politie omarmt de slogan ‘waakzaam en dienstbaar aan de waarden van de rechtsstaat’. ‘Robocop’ in een of andere gedaante is onvermijdelijk, maar hoe leren we hem zich fatsoenlijk te gedragen?
In ieder politieteam, zal je een aantal collega’s moeten hebben, die zich specialiseren op de sociale media. Maak optimaal gebruik vd technieken. Naast deze ontwikkeling, zal het warme directe face to face contact, van de wijkagent naar de burger, de basis moeten blijven, van waaruit we ons werk blijven doen. Dit zeg ik als wijkagent, die wel vaart bij het directe menselijke contact. De meeste informatie is te vinden, onder de mensen. Wat nodig is, is empathie !!