Een van de workshops die tijdens het middagprogramma van het NIBHV congres ‘Veiligheid en Toezicht’ werden gehouden, ging over Burgermoed. Ingrid de Jong en Lodewijk Gunther Moor, beiden van de SMV, legden uit wat zij onder burgermoed verstaan. Burgermoed is het voor zichzelf of voor anderen opkomen in geval van een ongeval, overlast of agressie. En dan vooral gedurende de eerste 10 tot 15 minuten na het voorval, de tijd dat de professionele hulpdiensten er nog niet zijn.
De praktijk laat zien dat veel burgers die slachtoffer of getuige zijn van een ongeval of van agressie niet ingrijpen, maar passief blijven. Verschillende factoren liggen hieraan ten grondslag zoals gebrek aan kennis en vaardigheden (ik wil wel ingrijpen maar weet niet hoe), angst om zelf slachtoffer te worden en/of voor schade te moeten opdraaien, je niet verantwoordelijk voelen, geen zicht op waardering en het omstanderseffect. Hoe meer omstanders er zijn, hoe kleiner de kans is dat een individu ingrijpt.
Met het project Burgermoed wil de SMV – op basis van onderzoek en pilots – burgers nuttige informatie bieden die hen beter in staat stelt om in te grijpen, ofwel bewust te besluiten dat niet te doen. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen burgers met en zonder een veiligheidsachtergrond. Er zijn in Nederland naar schatting zo’n 900.000 mensen met een veiligheidsachtergrond (zoals politie, militairen, EHBO-ers, BHV-ers etc.). Vraag is of het redelijke en mogelijk is om van álle burgers iets te verwachten of alleen van burgers met veiligheidsachtergrond.
Waarom doet de SMV dit Burgermoed project? Ten eerste om duidelijkheid te verschaffen over de ‘eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid’ van burgers. Wat moet daaronder worden verstaan? Ten tweede kan burgermoed veel leed en schade voorkomen of beperkt houden. Ten derde willen we niet naar een maatschappij toe waarbij mensen ‘wegkijken’ en elkaar niet helpen. Bovendien wordt er – ook vanuit de politiek – steeds meer van burgers verwacht (participatiemaatschappij).
Tijdens de workshop was er veel steun voor dit burgermoed initiatief. Lang werd gesproken over de vraag welke middelen je zou moeten inzetten om burgers met deze informatie te bereiken. Behalve e-learning zou het onderwijs hierbij een belangrijk medium kunnen zijn.
